Poradnia Neurologiczna

Udar mózgu to zespół objawów klinicznych związanych z nagłym wystąpieniem ogniskowego lub uogólnionego zaburzenia czynności mózgu, utrzymujący się dłużej niż 24 godziny i niemający innej przyczyny niż naczyniowa.

Udary mózgu dotykają około 0,5 proc. ogólnej populacji. Ponad połowa występuje u osób powyżej 70 roku życia. W Polsce rocznie dosięga około 70 tys. osób, z czego aż 30 tys. umiera w ciągu miesiąca. Udary mózgu są najczęstszą przyczyną niepełnosprawności – 70 proc. chorych jest dotkniętych kalectwem o różnym nasileniu. W okresie 5 lat po pierwszym udarze mózgu, kolejnego zawału mózgu doznaje 30-40 proc. chorych. Powrót do zdrowia zależy jednak od tego, jak szybko choremu została udzielona pierwsza pomoc i kiedy trafił pod specjalistyczną opiekę. Umiejętność szybkiego zareagowania na pierwsze objawy udaru mózgu może ocalić wielu osobom życie.

W czasie udaru objawy zależą od lokalizacji ogniska uszkodzenia tkanki mózgowej. Pogorszenie stanu ogólnego następuje nagle, często po dużym wysiłku lub stresie. Zwykle występuje bardzo silny ból głowy, nudności i wymioty. Typowo w ciągu kilku minut dochodzi do utraty przytomności, może rozwinąć się stan śpiączkowy. Zwykle występuje porażenie połowicze, opadanie kącika ust po stronie porażonej, mogą występować objawy oponowe. Krwotok móżdżku zwiększa ryzyko wklinowania, co jest zagrożeniem życia. Małe udary krwotoczne, przebiegające z niewielkimi zaburzeniami świadomości, może cechować zależnie od umiejscowienia.
Czynniki ryzyka udaru niedokrwiennego mózgu można podzielić na dwie grupy. Do niemodyfikowalnych przyczyn udaru mózgu zaliczamy wiek – ryzyko zwiększa się dwukrotnie co 10 lat, od 55. roku życia, płeć męska, przczyny etniczne (rasa czarna i żółta), predyspozycje rodzinne i genetyczne (udar w rodzinie w wywiadzie, genetycznie uwarunkowane zespoły predysponujące do stanów zakrzepowych, hiperhomocysteinemia), przebyte udary.

Modyfikowalne czynniki ryzyka udaru mózgu to nadciśnienie tętnicze i choroby serca (migotanie przedsionków). W przypadku udaru mózgu przyczyną mogą też być zaburzenia gospodarki lipidowej oraz cukrzyca. Inną przyczyną udaru mózgu będą również zakażenia, choroby naczyń, zwężenie tętnicy szyjnej wewnętrznej oraz dysplazja włóknisto-mięśniowa. Za przyczynę udaru mózgu uważa się również palenie papierosów i nadużywanie alkoholu. W niektórych przypadkach udaru mózgu przyczyną jest również otyłość i zespół bezdechu sennego. Wśród przyczyn udaru mózgu należy wymienić również zaburzenia krzepnięcia, w tym polekowe, hiperfibrynogenemia, przebyty udar bądź przemijający atak niedokrwienny (TIA) oraz niedoczynność tarczycy, a nawet stosowanie amfetaminy i kokainy.